سوالات متداول

از دیرباز بشر برای بلند کردن اجسام سنگین و جابجایی آن به فکر ساختن وسیله ای بوده است. بطوریکه برای ساختن آثار تاریخی نظیر اهرام مصر و… وسیله ای شبیه به جرثقیل های بازویی امروزی ساخته و از آن برای بلند کردن و روی هم گذاشتن سنگ های مکعبی اهرام از آن استفاده کرده است. اجزاء جرثقیل ها حتی قبل از اختراع دستگاهها جوش بوسیله پرچ به یکدیگر متصل شده و مورد استفاده قرار گرفته است. و بتدریج با افزایش دانش بشر توسعه یافته بطوریکه امروزه انواع جرثقیل با کاربری های مختلف در حال تولید و بهره برداری است. در همۀ انواع جرثقیل ها بلند کردن بار توسط وسیله ای بنام بالابر یا وینچ انجام می پذیرد. بالابرها عموماً به دو دسته بشرح ذیل تقسیم میشود: وینچ سیم بکسلی و وینچ زنجیری.

سيم بكسل یا طناب فولادي به انگلیسی (Wire Rope) از به هم پیوستن چندین مفتول فولادی تشکیل شده است که شامل يك بخش مركزی به نام مغزی است كه چند رشته بدور آن به صورت مارپيچ تابيده می شود. هر رشته نیز از چند سیم (مفتول) كه به طور مارپيچ دور يك مفتول مركزی قرار می گيرد، تشكيل می شود.

گيربکس ماشيني است که براي انتقال توان مکانيکي از يک منبع توليد توان به يک مصرف کننده و هچنين برآورده ساختن گشتاور و سرعت دوراني مورد نياز مصرف کننده به کار مي رود. گيربکس درواقع يک واسطه بين منبع توان و مصرف کننده توان مي باشد که بين منبع توان و مصرف کننده توان يک انعطاف پذيري بر قرار ميکند.

در بالابرهای سیم بکسلی رابط بین قلاب و بدنه دستگاه سیم بکسل بوده که بر روی درام شیاردار پیچیده شده و چرخش درام باعث جابجایی قلاب در ارتفاع شده و باربرداری و بارگذاری انجام می پذیرد. به دلیل تنوع سیم بکسل و آرایش آن امکان تهیه بالابرهای سیم بکسلی با ظرفیت های بسیار بالا (بیش از 1000 تن) و ارتفاع قلاب متنوع (تا 150 متر) میسر می گردد. این نوع بالابرها فقط به صورت برقی ساخته می شود.

در حقیقت همان اجزای سازنده وینچهای بکسلی در وینچهای زنجیری نیز موجود است فقط در وینچهای بکسلی ، سیم بکسل بر روی درام پیچیده می شود ولی در وینچهای زنجیری ، زنجیری توسط دانه گیر به داخل باکس زنجیری هدایت می شود. در حقیقت انتقال اجسام توسط وینچهای زنجیری از طریق کشیدن زنجیر در میان چرخ دنده ها انجام می گیرد و پس از پایان کار زنجیر داخل کیسه جمع می شود.

موتورالکتریکی با روتور مخروطی می باشد امکان جابجایی اسان روتور در محور فعالسازی مطمئن ترمز با تاثیر فنری حلزونی در زمان قطع برق ، سرعت کندموتور ترکیب گسترده ای از موتور و گیربکس می باشد که دامنه اجسام در دسترس و سرعت بالای اجسام را افزایش می دهد.

این وینچ ها علاوه بر حرکت بالابری، با داشتن ترولی در طول پل نیز قادر به حرکت بوده و مجموعا چهار حرکت را برای کاربر تامین می نمایند. از این وینچ ها در ساخت جرثقیل های تک پل استفاده می شود.

وینچ هایی که ترولی ندارند و توسط قلاب خود در ترولی قرار میگیرند آویز نام دارند. مونتاژ و دمونتاز این وینچ ها بسادگی امکان پذیر بوده و از ویژگی های مثبت این وینچ هاست.

وینچ های دوکاره فاقد ترولی بوده و امکان حرکت در راستای پل را ندارند در نتیجه باید روی کالسکه نصب گردند.این وینچ ها صرفا حرکت بالابری داشته و از آنها در ساخت جرثقیل های دوپل استفاده می شود.

زمانی که وینچ در حرکت بالابری صرفا از یک سرعت ثایت برخوردار باشد به آن تک سرعته میگویند.

زمانی که وینچ صرفاً در حرکت بالابری دارای سرعت های دور کند و تند باشد به آن دوسرعته می گویند. زمانی که وینچ هم در حرکت بالابری و هم عرضی دارای دور کند و تند باشد به آن تمام دو سرعته می گویند.

کلاس کاری تجهیزات بالابری و جابجایی انتقال مواد مبتنی بر دو شاخص زیر است:

1. ساعت کاری تجهیز
2. بازه بارگذاری تجهیز

میزان کارکرد کلی تجهیزات بر اساس جمع تعداد سیکلهای بارگذاری در دوره عمر نرمال تجهیز تعیین میشود و به فاکتورهایی نظیر تعداد روزهای کاری، تعداد شیفت کاری در شبانه روز، میزان ساعات کاری در هر شیفت و تعداد سیکل بارگذاری در هر ساعت مرتبط است. بازه بارگذاری معرف میزان استفاده از حداکثر ظرفیت تجهیزات است.

• تجهیزات دارای کلاس کاری سبک( Light Duty ) – تجهیزاتی که بندرت در معرض حداکثر بار قرار می گیرند.
• تجهیزات دارای کلاس کاری متوسط ( Medium Duty ) – تجهیزاتی که گه گاه در معرض حداکثر بار قرار می گیرند.
• تجهیزات دارای کلاس کاری سنگین ( Heavy Duty )- تجهیزاتی که اغلب در معرض حداکثر بار قرار می گیرند.
• تجهیزات دارای کلاس کاری فوق سنگین (VeryHeavyDuty )- تجهیزاتی که تقریبا همیشه در معرض حداکثر بار قرار می گیرند.

درام ها وسایل انتقال نیرو به سیم بکسل و از طریق آن به باری که قرار است بلند شود هستند .در حقیقت درام یکی از اجزای بالابر می باشد که برای جمع کردن سیم بکسل است و با قطر و طول های مختلف مطابق با استانداردهای روز جهانی طراحی و ساخته می شود.

کمربند راهنمای سیم بکسل در بالابرهای جرثقیل مورد استفاده قرار می گیرد . به منظور قراردادن صحیح سیم بکسل بر روی درام در زمان بالا کشیدن بار از کمربند راهنما استفاده می شود.

بخشی از وینچ است که روی ریل های واقع بر تیر های حمال جرثقیل قرار می گیرد و انجام حرکت عرضی را به عهده دارد.

لود لیمیتر جرثقیل با اندازه گیری جریان مصرفی موتور می تواند مقدار بار را اندازه گیری نماید.کاربرهای جرثقیل می دانند که ضررهای ناشی از برداشتن بار اضافه توسط جرثقیل در برخی مواقع به راحتی جبران نخواهد شد. مشکلات ناشی از حمل بار بیش از ظرفیت جرثقیل به صورت آسیب به سازه های فیزیکی و آسیب به الکتروموتورها و قوای متحرکه جرثقیل خودنمایی می کند. تحمیل بار اضافه روی جرثقیل، بیشتر هنگامی اتفاق می افتد که کابر از وزن بار حمل شده اطلاع دقیقی ندارد. در اکثر مواقع، جبران ناشی از حمل بار بیش از حد، هزینه های گزافی در بر خواهد داشت. اگر وزن بار در حال حمل بیش از حد مجاز باشد، موتور جریان بیشتری می کشد و اور لود جرثقیل یا دستگاه محدود کننده بار، جریان اضافه مصرفی را اندازه گیری کرده و در صورتی که این جریان بیش از حد مجاز باشد آن را قطع می نماید. (میزان مصرف موتور جرثقیل با وزن بار حمل شده نسبت مستقیم دارد.)

مزایای استفاده از لودلیمیتر جرثقیل :

• افزایش عمر دستگاه
• کاهش هزینه تعمیرات سازه و موتور جرثقیل
• افزایش ایمنی به دلیل حذف حمل بار بیش از حد
• افزایش بهره وری به دلیل جلوگیری از تعمیرات مکرر موتور و سازه جرثقیل و توقف کار

کلید فرمان کار انتقال فرمان (حرکت ) را به اجزاء و قسمتهای یک جرثقیل به عهده دارد. با توجه به تعداد حرکات تعداد دکمه های کلید فرمان نیز تغییر می نماید. همچنین کلیدها می توانند به نوع جرثقیل تک سرعت یا دو سرعته باشند.

تمام حرکات جرثقیل ها در زمان مورد نیاز باید کنترل و سرعت آن به صفر برسد. برای کنترل و نگهداشتن جرثقیل های در حال حرکت نیاز به نیروی ترمز است.

جعبه چرخ، مکانیزم انتقالی جرثقیل بوده و از فریم ، چرخ،شفت و متعلقات مربوطه تشکیل می شود. فریم از ورق ST37 و چرخ ها معمولآ از جنس چدن GGG60، یا از فولادهای MO40 و CK45(عمدتا) ساخته میشود. سایز چرخ تابع ظرفیت جرثقیل بوده و از 125Ø میلیمتر تا 620Ø متغیر است.چرخ "محرک " (شکل 1) با دارا بودن موتور باعث حرکت سازه و چرخ " متحرک " بصورت هرزگرد وظیفه تعادلی سازه را ایفا میکند. فرم اتصال فلنجی جعبه چرخ، ضمن تأمین امکان تنظیم راهبر طولی (alignment)، باعث میشود تا جرثقیل ضمن حرکت روان تر و متعادل تر، از ناحیه چرخ و ریل کمتر دچار آسیب گردد.

عبارتست از سازه مکانیکی که بصورت باکس از ورق ST37 یا مقاطع استاندارد نظیر ناودانی یا تیر ساخته شده و توسط فلنج در جانب، به فلنج پل کوپل می شود. راهبر( یا همان کله گی) ممکن است در ابتدا و انتهای خود مجهز به جعبه چرخ محرک و متحرک باشد، و یا چرخ ها داخل خود باکس کله گی قرار گیرد. طول باکس کله گی تابع دهانه جرثقیل بوده و طراحی و ساخت آن مطابق استاندارد DIN15018 صورت می پذیرد.